đỗvẫntrọn

Tôi đến Mỹ năm 1981, nơi ở đầu tiên là thành phố Carrolton, Texas.  Chỉ hai tuần sau là tôi rời đó vì không chịu nổi khí hậu nóng bức và nỗi cô đơn ngỡ ngàng với đời sống mới nên thúc bách tôi về Cali.

Trên chuyến bay, tình cờ tôi quen được một cô gái Mỹ tên là Lagay Sullivan, 17 tuổi.  Cô gái như đoán được tôi vừa từ Việt Nam sang. Trông tôi rất thảm não, buồn bã.  Khi tạm biệt, cô gái trao cho tôi một lá thư với lời dặn:  Ðến nơi mới được mở ra xem.  Tôi hồi hộp lẫn ngỡ ngàng.  Mở phong thư, tôi thấy có 100 đô và một tờ giấy viết ngắn gọn:  Chờ anh ngày sinh nhật thứ 18. 

Tôi thật không ngờ.  Tập quán của người Mỹ dù thân thiết với nhau, khi đi ăn cũng chia đều tiền trả.  Thế mà, tôi lại nhận được một ân huệ như vậy.  Ðó là ấn tượng đẹp của tôi về nước Mỹ. 

Thời gian đầu, tôi thường xuyên liên lạc với cô gái bằng thư từ, điện thoại.  Nhưng sau vì ngôn ngữ giới hạn, từng ấy chữ nghĩa không đủ diễn tả hết, tôi đâm ra nản lòng.  Sinh nhật cô gái, tôi không có tiền để mua nổi vé máy bay nên đành thất hẹn.  Ngày hôm sau, cô gái gọi điện thoại từ biệt tôi với lời nhắn ghi trong máy thu thanh:  “Em chờ anh ngày sinh nhật để được hôn anh, để được trao cho anh hạnh phúc đầu đời của em ...”

Trong tiếng nói có tiếng khóc.  Tôi lặng người... như  chợt hiểu tình cảm cô gái dành cho tôi.

Thành phố tôi cư ngụ có rất đông người Việt.   Có nhiều cửa hiệu Việt Nam san sát bên nhau tạo thành những khu thương mại sầm uất trên đường Bolsa, Westminster, nơi mà mọi người hay gọi là:  “ Thủ đô của người Việt ở hải ngoại “.  Sự phồn thịnh của cộng đồng người Việt ở đây khiến cho người dân bản xứ rất nể phục.  Những ngày cuối tuần trên con đường này tràn ngập người Việt Nam.  Nơi đây, tôi tìm được sự thân quen.  Bạn bè từ Việt Nam, biết từ bên trại, đảo gặp nhau mừng rỡ, xoa diụ phần nào nỗi buồn xa xứ.

Tết Nguyên Ðán thời đó chưa nhộn nhịp lắm.  Các cơ sở thương mại - dịch vụ của người Việt vẫn mở cửa.  Ai cũng tất bật chạy đua với cuộc sống. 

Ngày Tết về, tôi thấy buồn man man.  Nhiều lúc, tôi như tuyệt vọng trong nỗi thương nhớ người thân.  Hai đêm giao thừa liên tiếp tôi rất tủi thân vì không có tiền đổ xăng, phải ngủ trong xe dọc đường.  Lạnh.  Ðói.  Cơ cực khiến tôi muốn tự vẫn.  Nghèo đến độ không mua nổi chiếc áo len, phải lấy báo nhét vào lồng ngực để chống lạnh. Một năm Tết, chị Châu (Hoàng Dược Thảo) cho tôi mượn 40 đô như một lời an ủi: “Em phải cố gắng để hội nhập với đời sống này”.

Ký ức tôi về những ngày Tết ở quê nhà thật tuyệt đẹp.  Một góc thiên đường của tuổi thơ hiện ra.  Cứ đến 30 Tết là nôn nóng chờ Mẹ lì xì.  Những phong bì đỏ rực rỡ quyến rũ làm sao.  Năm nào Mẹ cũng dặn dò:  Các con không được phân bì, không được khóc thì Ba Mẹ mới làm ăn khá.  Bao lì xì chưa đến đủ các anh chị em tôi thì tiếng khóc đã vang vang.  Bọn em tôi khóc lớn và khóc rất lâu.  Chúng nó khóc như vậy để đòi thêm bao lì xì nữa.  Mẹ tôi đành dỗ dành bằng những đồng tiền mới thơm phức mùi mực in.  Riêng tôi, nhất định ba ngày Tết phải mặc đồ mới và chỉ quanh quẩn trong xóm.  Hễ có bà con, khách khứa tới chúc Tết là vù về nhà ngay để chờ lì xì.  Có một năm, tụi bạn tinh nghịch của tôi rủ đi ăn cắp chà là ở chợ Tết.  Bọn chúng rất thiện nghệ.  Chúng đi ngang qua hàng mứt là xớt ngay một nắm chà là.  Ðến lượt tôi, lúng túng làm sao.  Tôi cứ đi ngang qua ngang lại, mắt nhìn đăm đăm vào thúng chà là khiến bà bán hàng sinh nghi.  Trái chà là màu sắc nâu nâu, cái mùi vị ngọt ngào giúp tôi thêm can đảm.  Ðứng tần ngần một hồi rồi tôi nhắm mắt bốc đại một nắm.  Chưa kịp chạy thì mặt tôi bừng bừng, mắt tôi hoa lên.  Một cái tát đau điếng vừa giáng xuống tôi cùng với những lời mắng mỏ:  Mặt mày sáng sủa vậy mà đi ăn cắp.  Tôi khóc òa lên.  Bà chủ thấy tội nghiệp nên dí cho tôi vài trái chà là với lời mắng yêu:  Ðừng nghịch ngợm nữa nghe cháu.  Câu nói của bà đã theo đuổi suốt cuộc đời tôi. 

Những năm tháng ở Mỹ, dần dần tôi cũng thích ứng.  Tôi làm đủ nghề.  Từ phát báo, nhặt carton, rửa xe, khuân vác, tài xế...

Năm 1986, tôi định cư ở thành phố San Jose cho đến ngày hôm nay.  Ðó là nơi được mệnh danh là: “Thung Lũng Hoa Vàng” mà tôi rất yêu thích.  Khí hậu ở đây giống Ðà Lạt và tình đồng hương rất gắn bó. 

Mỗi năm Tết đến, người Việt ăn Tết lớn hơn.  Nhiều cơ sở thương mại - dịch vụ đóng cửa hai tuần.  Có nơi còn treo bảng: “ Bổn tiệm phải về Việt Nam ăn Tết, tạm  thời đóng cửa một tháng”. Các khu thương mại đốt pháo liên thanh.  Ðốt từng tràng dài.  Pháo đại, pháo trung nổ ròn rã, xác pháo ngập cả sân.  Ðêm giao thừa, sáng mồng Một mọi nhà Việt Nam đốt pháo tưng bừng khiến cảnh sát cũng thông cảm cho phong tục của người Việt.  Nhiều năm các ngôi chùa khẩn báo:  Yêu cầu đừng đốt pháo  để tránh hỏa hoạn và huyên náo. 

Khu thương mại Việt Nam còn bày bầu cua cá cọp.  Bánh chưng, bánh tét, hạt bí, hạt dưa, hạt sen, mứt gừng... nhãn hiệu từ Việt Nam bày bán không thiếu một món gì.   Hội Tết,  Hội Xuân, diễn hành xe hoa, văn nghệ, thiếu nhi tài sắc ... trẩy hội vui Xuân tưng bừng.  Có đến vài chục ngàn người Việt tham dự.  Các em bé xúng xính trong những chiếc áo dài đủ màu sắc tươi thắm bên cạnh cha mẹ.  Ngay cả những quan chức, chính quyền Mỹ cũng mặc áo dài khăn đóng để lấy lòng người Việt trong dịp Xuân về.  Hoa đào, hoa mai, phong lan, hoa vạn thọ... được nhiều người mua nhất. 

Như thường lệ, tối 30 Tết, tôi đến nơi làm việc để thắp hương cúng bái và đốt pháo.  Một năm nọ, khi tràng pháo vừa nổ dứt, tôi nhìn ra bãi đậu xe mênh mông thấy vẫn còn chiếc xe cũ kỹ đậu ở đó.  Ánh lửa bập bùng từ điếu thuốc của người đàn ông homeless ( không nhà ) cho tôi cảm giác, anh ta đang bị lạnh. 

Tôi gõ vào kiếng xe, hỏi anh ta:  Ðêm 30, mà anh không về nhà sao?  Anh đáp:  Em biết về đâu ! 

Tôi tặng anh ta 100 đô và một chai rượu vang như một món qùa Xuân.  Tôi bảo:  Ðêm nay, anh hãy dùng số tiền này để thuê một khách sạn, tắm rửa sạch sẽ, uống chút rượu để có một giấc ngủ thật mộng mơ.  Sáng mai, còn dư bao nhiêu tiền anh đặt bầu cua cá cọp để lấy hên trong ba ngày Tết.

Anh nhìn tôi gật đầu nhưng không nói thêm điều gì.  Tôi thấy đôi mắt anh ứa lệ.

Thành phố tôi đang ở có vài chục “ Người  khách giang hồ “ như vậy.  Có thể đời sống của họ bất an hoặc vì nghiện rượu.  Cũng có thể họ không hội nhập được vào cuộc sống mới nên đã có một cách sống không bình thường.  Họ chọn cảnh “ màn trời chiếu đất “ để qua ngày.  Cách đây mấy tháng có một bà mẹ từ Việt Nam tên là Nguyễn Thị Hải qua Mỹ tìm con.  Bà đi khắp bang Cali để dò la tin tức con mình.  Cuối cùng, ngày 19 tháng 11/ 2006 bà Hải tìm được con bà tên là Bảo Quốc Tuấn tại San Jose, cũng trong cảnh ngộ này.  Lúc đầu con trai bà, có lẽ vì mặc cảm nên không nhận mẹ mình.  Sau một ngày ở khu tâm thần bệnh viện Valley Medical Center, San Jose anh Tuấn đã phần nào bình tâm và anh như hiểu được lòng thương yêu vô bờ của mẹ nên gục đầu vào mẹ khóc nức nở và xấu hổ hành vi của mình.  Nghe đâu, mẹ anh dự định đưa anh về lại Việt Nam để sống.

Mỗi một người có một hoàn cảnh, có một cách sống cá biệt, lập dị.  Như người “ homeless “ tá túc tại cơ sở của tôi.  Nhiều lần, tôi khuyên anh nên vào khu nhà của chính phủ để ở, nhưng anh không chịu.  Anh thích “ cảnh sống “ này hơn.  Mặc dù bất tiện mọi thứ và có thể chết vì giá buốt, nhưng họ vẫn chấp nhận cuộc sống lang bạt này.  Mỗi buổi chiều, tôi thấy người “ homeless “ đáng yêu đó cười vui dẫn hai con chó con dạo quanh nơi tôi làm việc.  Trông anh rất sảng khoái.

Cách đây mấy năm cứ mỗi độ Xuân về, có một người đàn ông cụt chân đạp xe đạp đi bán bánh chưng.  Ông ta hay đến chỗ tôi làm để mời mua.  Bánh chưng của ông dù không ngon lắm nhưng rất được nhiều người mua.  Tôi hiểu được tình cảnh và nỗi bất hạnh của ông ta.  Ông có một người em giàu sang, địa vị mà ông nuôi nấng thành người .  Nay, người đó đã từ bỏ quá khứ và không nhìn một người nghèo khổ, tàn tật như ông là anh ruột của mình.

Những năm Tết sau này, tôi không gặp ông ta.  Tôi vẫn lo ngại những chặng đường của ông đi.  Trên một con dốc, mọi họa hoằn dễ xảy đến với ông.  Nhiều người nhắc nhớ lời rao hàng của ông, văng vẳng và buồn buồn.

Năm nay không khí Tết rất rộn ràng.  Tất cả cơ sở bán vé máy bay đã thông báo trước vé về Việt Nam đã hết chỗ.  Sáng nay, đưa người bạn ra sân bay tôi cũng thấy rạo rực.  Tết năm nào, đêm 28 gọi về Việt Nam thăm người quen.  Hỏi: Em đang làm gì.  Em đang thức canh nồi bánh chưng.  Lòng tôi xôn xao kỳ lạ.

Năm ngoái tôi về Việt Nam ăn Tết lần đầu sau 25 năm chưa hưởng được mùa Xuân ở quê nhà.  Ðường phố tấp nập, không khí Tết thật tràn đầy.  Các khu chợ hoa muôn màu muôn vẻ gợi lên trong ký ức tôi nhiều kỷ niệm đẹp.  Tiếng rao hàng lanh lảnh.  Tiếng hò lô tô, vườn thơ Tao Ðàn... làm nức lòng người qua lại.  Tối 30 Tết, những người bạn thân của tôi tổ chức một bữa ăn đoàn viên.  Nào là bánh chưng, bánh tét, chả lụa, củ kiệu... rất hân hoan.  Sau đó thì ai về nhà nấy để cúng giao thừa.  Nhượng, Hạnh đem đến cho tôi những đồ cúng.  Tôi bày một bàn thờ gia tiên khấn vái với đất trời, cầu xin những điều tốt đẹp sẽ đến với mọi người trong năm nay.  Tôi cảm có một điều gì rất thiêng liêng.  Tôi nhìn lên bầu trời đêm 30, rạng niềm tin-một năm đón Tết ở quê nhà.

Tết đến.  Nhớ bạn.  Nhớ người thân.  Nhớ hương sắc của ngày Xuân. 

“ Ðầu Xuân nét bút còn như mới

Nắn nót giòng thương gửi tới người

Khai nở trang thơ mùa Xuân tới

Chép đầy. Ý đẹp. Ý giao duyên “

Tôi ước ao mỗi năm được đón Tết ở quê nhà.  Ðược đắm chìm trong không khí giao hoan của trời đất , được đón nhận tình tự của dân tộc mà những người xa quê như tôi rất hoài mong.

đỗ vẫn trọn