Cách đây 7 năm, khi Đỗ Vẫn Trọn cho tôi biết anh đang dự định thực hiện cuốn Niên Giám Việt Nam. Tôi đã thầm nghĩ, người trẻ tuổi này sắp sửa chứng minh thêm một sáng kiến độc đáo nữa. Mức độ thành công cỡ nào thì tôi không dám nghĩ ! Nhưng tôi biết chắc Đỗ Vẫn Trọn sẽ làm được việc đó.

Có thể vì tôi khá thân với Đỗ Vẫn Trọn , nên tôi biết nhiều về khả năng của anh. Một con người rất đặc biệt, một con người thích làm những công việc khó, những công việc mà chưa ai có thể thực hiện nổi. Ở anh, lúc nào cũng có những sáng kiến. Mỗi ý kiến của anh đưa ra đáng để cho chúng ta cảm phục.

Gần 10 năm sống ở đây, Đỗ Vẫn Trọn đã hết lòng với công việc, gần như là dấn thân. Nhiều khi anh đã quên hẳn tuổi trẻ của anh. Với anh, điều quan trọng nhất vẫn là công việc khác hẳn với những gì mà tôi biết về Đỗ Vẫn Trọn  thời ấu thơ. Một thời kỳ niên thiếu rạng ngời của Đỗ Vẫn Trọn  được bọc bằng những nhung lụa, thừa hưởng cả một sự giàu sang tột đỉnh của gia đình !

Người ta thường ví năm tháng tuyệt vời của đời người là tuổi trẻ, tuổi trẻ như một bóng mát. Tuổi trẻ như một góc thiên đường. Nhưng cái đích thực của con người phải là những điều để lại cho người. Đỗ Vẫn Trọn đã để lại cho chúng ta những cuốn Niên  Giám hàng năm, những trang báo ắp đầy hương thơm của tình người, của năm tháng lữ thứ. Những tác phẩm của anh như một khám phá tuyệt diệu ở cõi văn chương mang tên Đỗ Vẫn Trọn , những dòng chữ như một nhát dao chém xuống cuộc đời, tình yêu nhân loại. Văn chương Đỗ Vẫn Trọn hiển lộng trong nỗi lòng của anh, nỗi lòng của chúng ta. Nỗi lòng của những người xa xứ. Hơn thế nữa, Đỗ Vẫn Trọn đã cho chúng ta những tiếng nói dịu dàng, nồng thắm, thông đạt những cảm nhận trên màn ảnh nhỏ của chương trình truyền hình Việt ngữ Viên Thao, mỗi buổi sáng ! Trong bất kỳ một công việc hữu ích nào cũng có sự góp mặt của Đỗ Vẫn Trọn.

Nói về Đỗ Vẫn Trọn, viết về Đỗ Vẫn Trọn chúng ta có quá nhiều điều để nói, để diễn tả về con người kỳ lạ này. Những điều của Đỗ Vẫn Trọn quá khác tôi – khác với mọi người, nhưng trong cùng một ý nghĩ mà tôi muốn viết về Đỗ Vẫn Trọn là tấm lòng của anh, ở một tấm lòng bất biến không đổi rời. Cách cư xử của anh với bằng hữu, với mọi người, với gia đình khó có điều nào đáng trách. Thế sự bao giờ cũng rất đổi thay; nhất là một người thành công trên nhiều lãnh vự như Đỗ Vẫn Trọn. Nhưng không, chưa bao giờ tôi thấy Đỗ Vẫn Trọn tỏ vẻ. Từ lúc Đỗ Vẫn Trọn còn hàn vi, vốn liếng chỉ có vỏn vẹn 1000 đô la để xây dựng tờ báo Yêu, chỗ nương thân gần như cũng không, chiếc xe van phát báo là căn phòng đầy kỷ niệm của anh ! Lòng quyết tâm của anh đã đem lại những thành tựu hôm nay.

Tôi muốn nói điều này với Đỗ Vẫn Trọn là “ trước sau như một ”. Ở mỗi chúng ta ai cũng rất yêu mến cái tên gọi của mình, cho dù tên gọi đó xấu hay đẹp: Tên của Đỗ Vẫn Trọn nó trọn vẹn làm sao ! Bản tính của anh cũng thể hiện nhiều ở nơi bút hiệu của anh ! Nhiều lần tôi đã suy nghĩ về tấm huy chương của Đỗ Vẫn Trọn do hội Văn Hóa ở Úc Châu tặng nhân lần anh nói chuyện về đề tài” Tuổi Trẻ Lưu Vong!” Với hàng chữ “ Văn như Tên ” quả đúng không sai, và tôi rất ngưỡng mộ người nào đã khéo chọn hàng chữ đó. Để sống thực lòng với cái tên của mình, chắc nhiều khi Đỗ Vẫn Trọn cũng đâm ra khổ về cái tên đáng yêu nầy. Nhiều lần nghe Đỗ Vẫn Trọn tâm sự tôi hiểu rõ được nội tâm của anh ! Lúc nào anh cũng làm những công việc hữu ích. Anh muốn đem hết năng lực của mình để chia xẻ với mọi người. Tôi không dám dùng chữ cống hiến. Nhưng ít ra những công việc của Đỗ Vẫn Trọn đang làm đều là những công việc rất thiết thực. Và ích lợi cho chúng ta ! Tâm tư của anh lúc nào cũng hướng về nguồn cội, về gia đình, lòng hiếu thảo của anh thật vô bờ !

Vượt biển 13 lần mới đến Mỹ. Đôi vai thư sinh còn gánh nặng thêm hai đứa em trai. Anh đã hy sinh thật nhiều cho hai em của anh, cho đại gia đình anh còn kẹt lại Việt Nam ! Người mẹ đầy nhân ái của Đỗ Vẫn Trọn mà tôi hết lòng kính nể. Một gia đình giàu nhất nhì tại Pleiku cũng đã chịu chung số phận với những gia đình khác. Sau 1975, tất cả tài sản của gia đình Đỗ Vẫn Trọn đều bị tịch thu, trưng dụng. Tôi rất căm phẫn khi nghe chuyện của gia đình anh. Một mẫu chuyện xảy ra trên khắp đất nước của chúng ta. Chuyện cơ xưởng của gia đình anh bị tịch thu. Mẹ anh bắt buộc phải làm công nhân để rồi hai tháng sau bị đem ra phường, khóm với một lời cáo buộc là “ biển thủ lương thực của nhà nước ”. Buồn cười thay, tài sản của mình, họ trưng dụng mình, họ nắm được cách quản lý rồi sa thải với một lời lẽ “ tinh thông ” ! Tôi đã nhìn thấy những dòng lệ tức tưởi của Đỗ Vẫn Trọn khi đề cập đến chuyện này.

Những điều mà Đỗ Vẫn Trọn làm được ngày hôm nay tôi nghĩ do đức tính của mẹ anh nhiều. Đó là di sản vô cùng quí giá mà Đỗ Vẫn Trọn mang theo, có được và phải chăng đó cũng là một sự đáp đền của anh đối với gia đình. Nhiều người cũng nghĩ như tôi, bằng vào công việc của anh, bằng vào khả năng ngoại hạng của anh, bằng vào sự kiên nhẫn và lòng quyết tâm của anh, nếu anh hoàn toàn nghiêng về thương mại, thì chắc chắn Đỗ Vẫn Trọn sẽ là một doanh gia khó ai so sánh bằng. Nhưng khổ nỗi, tâm hồn của anh đầy nhiệt huyết, đầy cá tính của một nghệ sĩ, nên Đỗ Vẫn Trọn khó tách rời được công việc của mình để gặt hái được nhiều tài chánh hơn ở một hướng đi mới.

Có rất nhiều chuyện của Đỗ Vẫn Trọn vượt qua khuôn khổ của bài viết nầy mà tôi không muốn đề cập đến như chuyện vượt biển của anh, thể hiện phần nào con người anh. Một câu chuyện giống như truyện phim về chuyến vượt biên của anh trên con thuyền cỏn con không quá 7 thước, đưa 20 người lênh đênh trên biển Nam Hải. Giữa những con sóng ngút tận. Gặp tầu cướp, chàng thư sinh trói gà không chặt dám gan dạ cùng người tài công chiến đấu với hải tặc cứu nguy cho mọi người an toàn đến đất liền.

Chính anh cũng không ngờ khẩu súng mà anh mang theo để nếu không vượt biển được thì sẽ tự kết liễu mạng sống mình, chính là vật cứu nguy cho mọi người cùng đi chung trong thuyền.

Tôi viết về Đỗ Vẫn Trọn cũng khá nhiều. Mục đích không phải là đề cao, tâng bốc, nhưng với bổn phận là một người am tường về anh, tôi chỉ muốn trình bày những cảm nghĩ chân thật của tôi dành cho Đỗ Vẫn Trọn.

Sự thật chúng ta cũng đã biết quá nhiều về Đỗ Vẫn Trọn qua những việc làm cụ thể, bằng vào khả năng tự tạo của anh ! Hàng ngày những lá thư của độc giả, của khán thính giả gửi đến Đỗ Vẫn Trọn cũng đã nói lên những điều mà tôi đang nghĩ về Đỗ Vẫn Trọn. Nói như thế cũng không có nghĩa là Đỗ Vẫn Trọn không có những tiếng chê bai đáng trách. Nhưng hiểu theo nghĩa “ nhân vô thập toàn ” thì Đỗ Vẫn Trọn cũng không phải là trường hợp ngoại lệ.

Nhân loại này không bao giờ cấm con người liêm sỉ. Tư cách của con người nằm trong nhân cách, chớ không phải bản ngã xoay theo nghịch cảnh.

Điều chót hết tôi muốn nhắn đến Đỗ Vẫn Trọn, đến những tác phẩm văn chương của anh, đến những bộ phim mà anh sắp phát hành, phải là những gì mà niềm tin yêu của chúng tôi đã gửi gấm cho anh.

Những ngày lập đông 1990

NGUYỄN PHÚ XUÂN